Enige tijd geleden maakte de
zoon van mijn vriendin mij opmerkzaam op de documentaire Alles wat we wilden die door de vpro is
uitgezonden. “Dat is precies hoe ik mij voel..”, zegt hij. Mijn aandacht is direct gewekt. Als vijftiger
maar vooral als gestalt-therapeut vind ik het belangrijk om mij te oriënteren op
wat doelgroepen bezighoudt. Dit is wellicht een mooie gelegenheid om over
dertigers iets te kunnen leren.
De documentaire geeft een kijkje in het leven van een aantal creatieve dertigers die worstelen met hoe zij met hun leven willen/moeten omgaan. Van meet af aan laat de documentaire zien dat deze jonge mensen onder grote druk staan en aan angstgevoelens en onzekerheid ten prooi vallen.De wereld lijkt aan hun voeten te liggen; alles is nu immers mogelijk: Ik wil het, dus ik kan het. En ik wil alleen iets doen waar ik goed, zo niet de beste in kan zijn. Alleen dán tel ik mee; bén ik er….: Ik excelleer dus ik besta? De lat ligt hoog…
De documentaire geeft een kijkje in het leven van een aantal creatieve dertigers die worstelen met hoe zij met hun leven willen/moeten omgaan. Van meet af aan laat de documentaire zien dat deze jonge mensen onder grote druk staan en aan angstgevoelens en onzekerheid ten prooi vallen.De wereld lijkt aan hun voeten te liggen; alles is nu immers mogelijk: Ik wil het, dus ik kan het. En ik wil alleen iets doen waar ik goed, zo niet de beste in kan zijn. Alleen dán tel ik mee; bén ik er….: Ik excelleer dus ik besta? De lat ligt hoog…
De geïnterviewde antwoordt: ’….Maar er zijn ook nog nooit zoveel mogelijkheden geweest…..’
Deze laatste opmerking komt
op mij tamelijk absurd over. Voor iemand als ik die in de jaren 50 van de
vorige eeuw is geboren, is dit nieuw. Ik was nog blij met elke nieuwe mogelijkheid die het leven mij
bood om mijzelf te ontwikkelen….Tegelijkertijd realiseer ik mij nu ook dat ik
daarmee referenties heb kunnen
ontwikkelen over wat er kan, wie ik ben en wat mijn mogelijkheden zijn. Ik heb
moeten vechten voor elk stukje meer en
heb mij vaak tevreden moeten stellen met wat ik had. Een proces van incasseren,
improviseren, relativeren etc. Deze jonge mensen kunnen kiezen uit een overdosis
aan mogelijkheden. Een jonge vrouw in de uitzending noemt het effect daarvan
‘parallizing’. Het lijkt een structurele onrust te creëren die hen bij de keel
grijpt. De kans om een ‘verkeerde’ keuze te doen is groot. Een andere jonge vrouw zegt:
‘En als het niet lukt, is het je eigen schuld…Dan had je maar iets anders
moeten kiezen…’ Een vernietigend zelfoordeel wat haar wel in een isolement moet
brengen. Met name dit isolement waar deze jonge mensen in terechtkomen, raakt
mij.
Hoe kan dit; hoe is dit
mogelijk?
Het is duidelijk dat de oorzaak
van deze enorme druk op deze jonge mensen van hun omgeving komt. De
maatschappij laat hen overduidelijk voelen dat zij pas iets of iemand zijn als
ze een ‘tof kunstje‘ kunnen. En dat is de boodschap waarmee ze door de (social)
media gebombardeerd worden. Het effect: Ze ontwikkelen burn-out verschijnselen
omdat alle grenzen zoek zijn; ze zijn de godganse dag hun omgeving aan het
pleasen omdat dat de manier is om de waardering te oogsten waarnaar ze snakken.
Daarnaast lijkt het voor hen ook de enige manier te zijn om identiteit te
ontwikkelen.
Wanneer ik dit laatste op
mij in laat werken dan begin ik te begrijpen dat het ‘dertigers dilemma’ in
essentie niet gaat over luxe problemen maar over het gemis aan Zelf; aan het
geen contact kunnen maken met de eigen innerlijke waarden maar vooral de eigen behoeften. Die zijn immers in een
vroeg stadium overspoeld door een overdosis aan informatie, beelden etc. en
vormen a.h.w. een giftig collectief introject.
De documentaire besluit met
hoe enkelen hun compromis vinden in het beheersbaar houden van
hun klachten dmv medicatie. ‘Het hoort erbij’ ….‘Anders kan ik niet functioneren’. Alle
geïnterviewden begrijpen wel dat zij hun leefwijze zouden moeten veranderen en
dat ‘zij zelf de grootste beperking zijn’….
Een jonge vrouw vertelt dat
zij graag gewoon zou willen spelen als een kind. Ze benoemt zonder zich ervan
bewust te zijn de essentie van wat er in mijn optiek nodig zou zijn: Doen wat
in haar opkomt, haar impulsen volgen maar dan wel zonder dat daar de sanctie
op staat van de ’verkeerde keuze’. Zo leert ze haar behoeften weer kennen en
ontdekt zij weer spelenderwijs wie zij is en wat ze nodig heeft. Zoals ik het vroeger ook heb geleerd.
Een mooie, betekenisvolle
documentaire die mij als gestalttherapeut veel duidelijk heeft gemaakt over de
‘vrijheid’ die jonge mensen nu hebben. En wat er nodig is om deze bewust aan te
kunnen gaan.
Arjen Hart