Het wereldnieuws geeft momenteel alle aanleiding om angstig te zijn. De veranderingen op het wereldtoneel volgen elkaar in hoog tempo op en niemand weet waar het naartoe gaat. Ook al raakt het mijn persoonlijke leven nog niet daadwerkelijk, ik merk wel dat het zich permanent op de achtergrond beweegt. Het stemt mij tot nadenken hoe er mee om te gaan.
Jaren geleden maakte ik kennis met het Eckhart Tolle’s De Kracht van het Nu. Een indrukwekkend boek wat ik regelmatig herlees omdat het voor mij niets aan betekenis heeft ingeboet. Het biedt mij de inzichten en handvatten om het leven zoals zich dat nu aan mij manifesteert, aan te kunnen.
In De Kracht van het Nu
legt Eckhart Tolle uit dat angst voortkomt uit onze identificatie met gedachten
over de toekomst of het verleden en dat echte bevrijding van angst ligt in
volledige aanwezigheid in het huidige moment. Angst heeft in ons -tot nu toe- betrekkelijk
veilige leven vrijwel altijd betrekking op de toekomst maar zelden op het hier
en nu.
De basis van onze angst, eerder opgedane ervaringen, ligt dus in het verleden. Wij projecteren de herinneringen en gedachten erover vervolgens in de toekomst: Ik ben dus bang voor zaken die zouden kunnen gaan gebeuren maar die in het hier en nu voor mij meestal niet aan de orde zijn.
Een metaforisch beeld dient zich aan: Om mij heen raast de storm maar in het oog van de storm is het stil...: Wanneer ik mijzelf de simpele vraag stel of ik hier en nu een probleem heb dan zou het antwoord heel vaak ‘nee’ luiden. Met andere woorden: Ik bevind mij meestal niet in de turbulente periferie van de storm maar in de rust en de stilte van het oog…
Een mooi beeld. Maar onze
gedachten zijn razendsnel en halen ons telkens weer meedogenloos uit het nu. We
worden bang en raken in paniek. Het is niet zo makkelijk om in het moment te
blijven...
Om weer contact met het hier en nu te leren maken, leer ik als gestalttherapeut mijn cliënten onder meer om te vertragen, door dingen letterlijk langzamer te doen. Alsof je naar je eigen film kijkt en die bewust langzaam afspeelt en/of stopzet. Of om bij het eerste metaforisch beeld te blijven: Ik leer hen om zich niet mee te laten nemen door de storm maar zich naar de rust van het oog te bewegen. En zichzelf vervolgens de vraag stellen: Wat gebeurt er hier en nu echt? Wat kies ik nu voor mijzelf? Mij laten meenemen door de storm of mijn rust te bewaren..
De kerninzichten van Eckhart Tolle over het omgaan met angst sluiten naadloos aan op hoe er binnen de gestalttherapie mee wordt omgegaan:
Angst is bijna altijd een projectie naar de toekomst
(angst voor wat kan gebeuren) of een herinnering aan pijn uit het verleden. Als
je volledig in het Nu bent, verdwijnt angst.
- Observeer je gedachten
zonder identificatie
In plaats van jezelf te verliezen in angstige
gedachten, kun je ze observeren als een neutrale waarnemer. Besef dat jij niet
je gedachten bent; ze komen en gaan.
- Accepteer en voel de angst
zonder verzet
Verzet tegen angst versterkt het. Door de emotie
volledig toe te laten zonder oordeel of identificatie, verliest het zijn kracht
over je.
- De kracht van ademhaling
en lichaamsbewustzijn
Tolle adviseert om je aandacht naar je ademhaling en
je lichaam te brengen. Dit helpt om uit je gedachten te stappen en volledig
aanwezig te zijn.
- Overgave aan het moment
In plaats van in strijd te gaan met wat zou kunnen gebeuren, oefen overgave aan wat nu is. Dit betekent niet dat je passief bent maar dat je geen onnodig lijden creëert door mentale weerstand.
Bovenstaande inzichten zullen de wereldproblemen niet oplossen maar kunnen wel helpen om het leven voor onszelf wat dragelijker te maken. Door jezelf steeds de vraag te stellen of je hier en nu een probleem hebt, besef je waar jij je bevindt; in de periferie, de turbulentie: de waan van de dag of in het oog, jouw realiteit van het hier en nu die er wellicht veel rustiger uitziet.
We kunnen zo afstand houden van datgene waar wij geen invloed op uit kunnen oefenen en ons nodeloos belast en angstig maakt.
Arjen Hart
www.gestaltpraktijkarjenhart.nl
