Partnerrelatie: Van Machtsstrijd naar Ontmoeting

Nergens wordt het contact tussen twee mensen zo op de proef gesteld als in een partnerrelatie. In het begin lijkt alles vanzelf te gaan en ben je bereid alles van je partner te accepteren maar na een tijdje ontstaan in het harmonieuze contact de haarscheurtjes: De eerste meningsverschillen en ruzies treden op.  Ze laten zien dat er twee individuele mensen zijn die weliswaar een relatie met elkaar zijn aangegaan maar daarin niet meer bereid zijn om zich steeds aan te passen aan de ander…

Machtsstrijd: Angst voor de Ander

Het woord toont precies waar het hier om gaat: Een strijd om de macht. Soms subtiel, soms in een openlijk conflict. Twee mensen die op zo'n moment  overtuigd zijn van hun eigen gelijk en de ander daarvan proberen te overtuigen. Twee ego’s die met elkaar in de clinch liggen en vooral niet willen verliezen maar winnen. Winnen hoort namelijk bij controle houden over de situatie en verliezen hoort bij controleverlies over wat er gebeurt. En van dat laatste houdt het Ego helemaal niet want dat haalt alles overhoop: Alles over ‘wie ik ben’, maar vooral ‘wie ik wil zijn’. Er gebeurt dus van alles.. 

We willen niet verliezen omdat we van binnen bang zijn. Bang om ons kwetsbaar te tonen naar de ander want dat betekent gezichtsverlies cq zwakte. Daaronder zit vaak de angst dat de ander ons daarom zal afwijzen, pijn kan doen en misschien zelfs wel kan verlaten. Vanuit onze angst, verschansen we ons daarom in onze ’vesting’ en gaan we het gevecht met  elkaar aan.

Oude patronen doorbreken 

Wat maakt dat we reageren naar de ander zoals we reageren? We reageren vanuit een overlevingspatroon; een gedragspatroon wat we van kinds af aan hebben opgebouwd. We hebben geleerd ons zo aangepast te gedragen dat we niet gekwetst worden door anderen maar juist liefde en aandacht van hen ontvangen. We zijn daardoor vervreemd van wie we in wezen zijn en de behoeften die echt bij ons horen. In de loop van de jaren hebben we ons ego verder ontwikkeld en is ons huidige zelfbeeld ontstaan. We realiseren ons daarbij niet dat wij, als volwassenen in het contact naar onze partner, nu nog steeds vaak reageren vanuit dit kindpatroon.

Het is dus belangrijk om dit patroon te onderkennen en te leren herkennen. Voor het doorbreken van dit oude patroon, is echter meer bewustzijn over onszelf nodig. 

Gestalttherapie biedt de mogelijkheid om onderzoek naar onszelf te doen en onze overlevingsstrategieën op het spoor te komen. We leren in de therapie dat we als volwassene niet hoeven te overleven en vanuit het hier en nu bewust kunnen ervaren wat er in ons gebeurt in het contact met de ander. We leren dat we nu kunnen kiezen hoe we willen reageren, voor onszelf en in relatie tot de ander zodat in het contact met onze partner niet het Kind reageert maar de Volwassene in ons. 

 Van Machtsstrijd naar Ontmoeting

Door het geleerde zijn we nu als Volwassene in staat om onze behoeften in het moment te ervaren en die naar de ander in contact te brengen. Daarbij zijn we niet meer bang om ons kwetsbaar op te stellen. (zoals we dat als kind wel waren en daarop gesanctioneerd  konden worden.) We hebben geen macht meer nodig om de situatie te beheersen, onze angst te verbergen en te vechten om onszelf te handhaven.

Het betekent dat we, steeds weer opnieuw, ‘blanco’ het contact met onze partner aan kunnen gaan. Om elkaar zonder verwachtingen en voorwaarden te ontmoeten.

Arjen Hart

gestaltpraktijkarjenhart.nl 

Mijn Identiteit: 'Van Bolwerk naar een Lege Huls'

Onze identiteit is belangrijk voor ons. Identiteit gaat over wie we zijn maar vooral wie we willen zijn. We creëren 'ons verhaal' in de loop van de jaren en stellen het desgewenst wat bij. Dat betekent dat vooral ons ego onze identiteit bepaalt. Het lijkt iets statisch, een vastomlijnd begrip te zijn. Het heeft te maken met ons verleden en onze toekomst. Met verwachtingen die we stellen aan onszelf en aan anderen en de normen die we daardoor onszelf en anderen opleggen. 

  Identiteit: Bolwerk van het ego

In de loop van de jaren ben ik steeds meer gaan ontdekken dat mijn identiteit niet iets statisch is maar een dynamisch, continue aan verandering onderhevig proces. Het gaat meer over 'onderweg zijn' dan over het reisdoel, mijn 'bestemming': Wie ik wil zijn. Iets wat altijd in de toekomst lijkt te liggen.

Ik ben onderweg zonder speciaal doel maar met al m'n zintuigen wijd open: Ik voel mij heel helder en ben volledig aanwezig. Wat betekent dat dan 'volledig aanwezig' zijn? Het betekent dat ik alles wat er zich hier en nu voordoet volledig waarneem, inclusief mijn (fysieke) reactie erop.

Kort geleden ervaarde ik wat het betekende om volledig aanwezig te zijn. Het gebeurde zomaar zonder enige aanleiding. Ik werd met één vingerknip in het nu gezet:  

Ik ben thuis en luister naar muziek van Arvo Part. Plotseling voel ik mij volledig één met die muziek, die voor mij een totale wijsheid, een allesomvattend weten uitdrukt...Ik voel mij één met alles om mij heen.. Alle gedachten, ideeën en emoties er omheen worden naar de achtergrond gedrongen. Alsof ik een messcherpe foto neem van iets of iemand waarbij de achtergrond volledig vervaagt en geen betekenis meer heeft.  Er is geen verleden en geen toekomst. Dat verdraagt het Nu simpelweg niet.

Het laat mij zien dat gedachten, ideeën  en emoties als pijn, woede en verdriet, je weg trekken uit het nu. Ze refereren vrijwel altijd aan oude ervaringen of zijn projecties van oude ervaringen in de toekomst.

Ik ontdekte ook dat het een staat van zijn is die ik bij mijzelf kan trainen. Want, hoe simpel het ook klinkt, het is het moeilijkste wat er is! Na ieder moment van onachtzaamheid trekt het ego mij uit het nu. Zogauw ik dit bij mijzelf waarneem, stel ik mijzelf onmiddellijk de vraag: Wat belemmert mij hier en nu om volledig aanwezig te zijn? Of: Ben ik nu nog wel volledig aanwezig?

Het regelmatig stellen van deze vragen aan mijzelf maakt al dat ik er meer 'ben'. Het heeft op mij een bijna prikkelend effect. Ik voel mij vrijer, minder ge-bonden maar juist meer ver-bonden met mijn omgeving.

Het vasthouden aan mijn verhaal over mijzelf is daarmee totaal zinloos geworden want welk doel dient dit nog? Deze ego-presentatie van mijzelf die mijn angsten onder controle houdt, verantwoording aflegt aan mijzelf en mijn omgeving over mijn doen en laten, voelt nu als een overlevingsstrategie die mij totaal niet meer dient.

  Lege huls, stille getuige 

Het lijkt er totaal niet meer toe te doen wat er gebeurt en wie ik ben. Mijn identiteit van wie ik ben en wie ik wil zijn, verwordt tot een lege huls, een stille getuige uit een nameloos verleden.

Wat blijft, is dat ik onderweg ben zonder doel en bestemming met al mijn zintuigen wijd open, alle veranderingen verwelkomend in het vertrouwen dat alles goed is zoals het is. 

Arjen Hart

www.gestaltpraktijkarjenhart.nl