We kennen het allemaal: je pakt je telefoon om “even” het nieuws te checken en drie kwartier later heb je vijftien artikelen gelezen, acht filmpjes bekeken en ben je beland bij een berichtje over een kat die piano speelt. Je kijkt naar de klok..Is het alweer zo laat? Je wilde eigenlijk dat recept nog nakijken maar nu is het alweer tijd om boodschappen te doen…Je aandacht wordt letterlijk in beslag genomen door je mobiel.
Het effect van eindeloze feed
Een gestalttherapeut zou zeggen: ‘onafgemaakte
gestalten’ stapelen zich op. Anders gezegd: Elk stukje informatie dat we
binnenkrijgen, is als een onderbroken cirkel die ons brein letterlijk en
‘figuurlijk’ wil afronden, wil sluiten. Maar als er steeds een nieuw stukje
binnenkomt voordat de vorige cirkel gesloten is, wordt de illusie gecreëerd dat
er op dat moment nog iets belangrijkers te lezen is. Dat geeft spanning en daar
spelen social media en apps slim op in. Zodat je eindeloos op je telefoon
blijft kijken en scrollen totdat je ‘oververzadigd’ en uitgeput raakt. Want je
‘voedt’ jezelf met niets. Het leidt je zelfs af van de wezenlijke voeding die
je nodig hebt.
Wat er werkelijk in jou gebeurt
Doordat ‘de figuur’ voor jou steeds doelbewust, kunstmatig
wordt onderbroken, treedt er ook een vervreemdend effect op naar wat er werkelijk
in jou omgaat en wat er eigenlijk op dat moment bij jou van binnenuit om
aandacht vraagt, dus figuur is. In plaats van om externe feed te consumeren vraagt jouw
natuurlijke figuur namelijk om jouw gewaarzijn, om jouw opmerkzaamheid hier en nu: Het
wil jou iets vertellen over jezelf, hoe jij je voelt en waar jij mogelijk
behoefte aan hebt. Door alleen maar passief externe feed te consumeren, verlies
je jouw vermogen om sensitief naar jezelf en anderen te kunnen zijn. Je
isoleert jezelf en ervaart niet meer hoe het is om echt contact met de ander te
maken. Dat isolement is dan ook heel duidelijk merkbaar. Waar ik ook kom,
hetzij in de wachtkamer, hetzij tijdens het reizen met het openbaar vervoer,
overal waar mensen samen zijn, zie ik hetzelfde tafereel: iedereen zit non-stop
in zijn eigen telefoonbubble.
Vervreemding van jezelf door jezelf
Tot kortgeleden was eerder genoemde vervreemding vaak
het gevolg van introjecten (ingeslikte boodschappen) die via onze opvoeders en
leraren tot ons kwamen waardoor we het contact met ons zelf en onze wezenlijke
behoeften kwijtraakten. In deze tijd werken wij dus nu ook volop zelf
mee aan dit proces door onszelf te ‘voeren’ met boodschappen waar ons
wezenlijke Zelf niets aan heeft! Diezelfde vervreemding is dan ook de reden dat
mensen zichzelf kwijtraken, niet meer goed weten wie ze zijn en wat ze willen.
Als gestalttherapeut ervaar ik dit maar al te vaak in mijn praktijk.
Gelukkig is er een weg terug. Door jezelf ten eerste
bewust te worden van je gedrag en er bij stil te staan: Wat maakt dat ik mijzelf
continue wil laten afleiden door mijn telefoon? Wat gebeurt er wanneer ik die
inpuls beheers en gewoon maar laat komen wat er komt? Dan ontstaat er in eerste
instantie ongemak, frustratie: Jouw verslaving speelt op.. Wanneer je de rust nog
kunt opbrengen om verder te voelen dan merk je dat er zich in jou dingen
afspelen. Dingen waar je misschien geen zin in hebt, die je eigenlijk niet wilt
voelen, waar je bang voor bent en daarom liever wegdrukt..: Je grijpt naar je
telefoon..Dit proces voltrekt zich binnen enkele milliseconden een aantal malen
per dag. Zo vaak als jij je telefoon pakt.
Om weer sensitief te worden, jouw hier en nu-gewaarzijn te trainen, is het nodig dat je je lijf weer leert te voelen en te herkennen wat er in omgaat. Je leert weer te voelen wat er in jou omgaat. Je leert om niet tegen je ongemak te vechten maar het gewoon te laten bestaan. Als iets van jou, wat bij je hoort en waar je niet bang voor hoeft te zijn.
Door weer naar
jezelf te luisteren, voed jij jezelf op een wezenlijke manier en heb je geen
telefoon meer nodig om je hiervan af te leiden. Daarmee kun je weer jouw eigen gestalten voltooien en ben jij weer de regisseur van je eigen toneel. Dan maak je
eindelijk de cirkel rond.
Arjen Hart
